Νέα Δομή των Ενόπλων Δυνάμεων: Απαίτηση ή στρατηγικό ολίσθημα;
Γράφει ο Ναύαρχος Παναγιώτης Χηνοφώτης* - ΠΗΓΗ: Εφημερίδα ΕΣΤΙΑ 31/08/2025
Μέχρι σήμερα, η Δομή Δυνάμεων και Διοικήσεως των Ελληνικών Ε.Δ. λειτουργούν ως ενιαίο σύνολο, βασιζόμενες στο Επιθυμητό Επίπεδο Αμυντικών Επιδιώξεων (ΕΕΑΕ) και των προς εκπλήρωση τους Στοιχειωδών Στρατιωτικών Απαιτήσεων (ΣΣΑ), ώστε με συγκεντρωτικό έλεγχο, αποκεντρωτική εκτέλεση των επιχειρήσεων και ενότητα προσπάθειας να δύναται να εξασφαλισθεί η τελική επιθυμητή κατάσταση (End State) μέσω καταλλήλων σχέσεων Διοικήσεως και Υποστηρίξεως των Δυνάμεων σε Στρατηγικό, Επιχειρησιακό και Τακτικό επίπεδο, σε όλο το Θέατρο Πολέμου/Επιχειρήσεων και εμπεριεχομένων Περιοχών.
Σε όλες τις Ε.Δ. ανά τον κόσμο απαιτούνται κατάλληλες προσαρμογές στις Δομές και στον εξοπλισμό τους. Η ρητορική εκσυγχρονισμού όμως δεν υποκαθιστά θεμελιώδεις αρχές της στρατιωτικής επιχειρησιακής τέχνης, ενώ δυνατόν να περιθωριοποιεί, αποκλείει και να απορρίπτει ορθολογικές εισηγήσεις αρμοδίων Υπηρεσιών. Παράλληλα η διακόσμηση δεν μεταβάλει την αρχιτεκτονική ασφαλείας. Η μετάβαση από το Α στο Β σημαίνει λογική, ενώ η εμμονή στην αλλαγή δοκιμασμένων διαδικασιών και δομών στην εκτέλεση των κυρίων επιχειρησιακών έργων των Ε.Δ. δημιουργεί ψευδείς πεποιθήσεις.
Στις Ελληνικές Ε.Δ. οι κρίσιμες αλλαγές προϋποθέτουν αιτιολογημένη εισήγηση, ως θεσμική έννομη συνέπεια, των αρμοδιοτήτων των Συμβουλίων των Κλάδων (ΑΣΣ, ΑΝΣ, ΑΑΣ) και του Συμβουλίου των Αρχηγών των ΓΕ (ΣΑΓΕ). Πρόδηλον είναι ότι οι πρόσφατες εξαγγελίες του ΥΕΘΑ (24/7/25) τυγχάνουν της εγκρίσεως του Π/Θ, του ΚΥΣΕΑ και του Υπουργικού Συμβουλίου (όπως ορίζεται στην τροποποίηση του Ν.2292/95 ως εκ της παρ.1 άρθ.71 Ν.3833/2010). Αποφεύγοντας επεξηγηματικά στοιχεία λόγω διαβαθμίσεως και έντυπου χώρου, και εφ’ όσον έχουν αποδοθεί ορθά οι εξαγγελίες, επισημαίνεται ό,τι:
Η δημιουργία 4 Περιφερειακών Ανωτάτων Στρατιωτικών Διοικήσεων (ΑΣΔ) με συγκρότηση Ανωτάτης Στρατιωτικής Διοίκησης Αιγαίου και Ανατολικής Μεσογείου, δεν εξυπηρετεί την ενότητα προσπάθειας στο θέατρο πολέμου και τη μεταφορά και υποστήριξη στρατηγικών εφεδρειών κλπ., ενώ δεν στοιχειοθετείται ενδυνάμωση της αυτονομίας των Μειζόνων Σχηματισμών με κατάργηση των ενδιαμέσων επιπέδων Διοίκησης και επιχειρησιακά Στρατηγεία Μεραρχιών μεταξύ των ΑΣΔ και Ταξιαρχιών παραβλέποντας την απαιτητή σχέση Υποστηρίζοντος και Υποστηριζομένου.
Δυστυχώς οι εισηγητές αγνόησαν το κυρίαρχο ρόλο της Στρατιάς στο συντονισμό, διαχείριση, διεύθυνση επιχειρήσεων, στρατηγικών εφεδρειών στον ηπειρωτικό χώρο και σύζευξη μετά των επιχειρησιακών Δυνάμεων Αιγαίου, υπόλοιπα έργα της καθώς και την αντίπαλη διάταξη. Η κατάργηση της 1ης Στρατιάς είναι ανεξήγητη καθ’ όσον δύναται να μετατραπεί σε ελάχιστο χρόνο και με μηδενικό επιχειρησιακό και οικονομικό κόστος σε Αρχηγείο Χερσαίων Δυνάμεων (ΑΧΔ) κατά τα πρότυπα του ΑΣ και ΑΤΑ.
Η εξαγγελθείσα εκχώρηση διοίκησης των 4 νεοσύστατων ΑΣΔ στο ΓΕΣ είναι ασαφής ως προς τη σχέση Διοικήσεως- Διοικητική/Επιχειρησιακή/ Τακτική ή Επιχειρησιακό Έλεγχο- μη λαμβάνουσα υπόψη την Διοίκηση του Α/ΓΕΕΘΑ. Προβλέπεται αναβάθμιση της Γενικής Επιθεώρησης Στρατού με μετακίνηση της στη Λάρισα, παρά την ανάγκη η θέση του ΓΕΠΣ να είναι παρά τον Α/ΓΕΣ, στο ΓΕΣ, ώστε να μην συμπίπτουν οι ιδιότητες ελέγχοντος και ελεγχόμενου.
Είναι αποδεκτόν ο ΓΕΠΣ να λειτουργεί και ως Parent OHQ για την ΕΕ; Θα τύχει εμπιστοσύνης άνευ επιχειρησιακής Διοίκησης και υποστήριξη ;;. Ποίος ο προτεινόμενος ρόλος του Γ’ ΣΣ στο ΝΑΤΟ; Επιπρόσθετα άλλο ένα ακανθώδες θέμα που ετέθη εκ νέου αφορά “στην απελευθέρωση των νέων πλοίων του Στόλου, αλλά και των Α/Φ 4,5 και 5ης γενεάς από την απλή χωρική υπεράσπιση της Πατρίδας”. Άγνωστον εάν συνεπάγεται και μείωση κατά 2/5 και 1/3 για ΠΝ και ΠΑ, αντίστοιχα.
Οι εξαγγελθείσες αλλαγές στην Δομή Δυνάμεων/Μείζονες Σχηματισμούς των Ε.Δ. δημιουργούν πληθώρα ερωτηματικών επί της σκοπιμότητος, τρόπου υλοποίησης, διαδικασίας ελέγχου-ανατροφοδότησης και μέτρησης προόδου υλοποίησης θεμελιωδών Συντελεστών καθώς και διάρκειας μεταβατικής περιόδου από την Αρχική στην Ενδιάμεση και μετέπειτα στην Πλήρη Επιχειρησιακή Ικανότητα για μία ομαλή μετάπτωση και ένταξη στο νέο οργανωτικό και επιχειρησιακό σχήμα.
Η κατάλληλη και αποτελεσματική προσαρμογή του Αμυντικού Σχεδιασμού και της Επιχειρησιακής Σχεδίασης στη νέα Δομή απαιτεί μεθοδικότητα και επιφροσύνη, ειδικότερα σε μία εποχή όπου οι προκλήσεις και απειλές της γείτονος Τουρκίας καταδεικνύουν ότι το κεφάλαιο διεκδικήσεων της δεν έχει ημερομηνία λήξεως, ούτε αποστερείται προβολής Αιχμηράς Ισχύος (Sharp Power).
Η σκοπιμότητα αλλαγών στις Στρατιωτικές Δομές δημιουργεί εύλογο σκεπτικισμό ,όταν συνεπάγονται μία επιμηκυμένη μεταβατική περίοδο, για τη σταδιακή απόκτηση Αρχικής-Ενδιάμεσης και Πλήρους Επιχειρησιακής Ικανότητος, καθ’ ον χρόνον αυτές οι Στρατιωτικές Δομές εξακολουθούν να εξυπηρετούν την αποτροπή σε ένα ρευστό γεωπολιτικό περιβάλλον με ακροθίνιο τον επεκτατισμό και την επιθετική ρητορική της Τουρκίας.
Συμπερασματικά το όλο εγχείρημα είναι απαιτητό, αλλά με νέες αρχές σχεδιάσεως ώστε να μην ελλοχεύει κινδύνους στρατηγικού ολισθήματος με ολέθριες επιπλοκές για την Εθνική Άμυνα. Παράλληλα, θεωρώ επιτακτική την ανάγκη αναθεωρήσεως της απόψεως του ΥΕΘΑ για “την απελευθέρωση των νέων πλοίων του Στόλου και των Α/Φ 4,5 και 5ης γενεάς από την απλή χωρική υπεράσπιση της Πατρίδας”, ώστε να μην απαξιωθεί η υποστήριξη χερσαίων και παράκτιων επιχειρήσεων, η Εγγύς Αεροπορική Υποστήριξη, ο θαλάσσιος έλεγχος και η αεροπορική υπεροχή, αυτοπαγιδευόμενοι γεωγραφικά και επιχειρησιακά, στην αμυντική διάσταση της Ασπίδας του Αχιλλέα, παραβλέποντας τις γεωγραφικές και τοπογραφικές ιδιαιτερότητες του εθνικού αμυντικού χώρου.
Η νέα στρατηγική εποχή απαιτεί καινοτόμες λύσεις προερχόμενες από τις εσωτερικές δομές των Ε.Δ. που διαθέτουν ικανό και αξιόλογο προσωπικό το οποίο αυτοπροσδιορίζεται από τις θυσίες για τις οποίες προορίζεται.
____________
* Ο Ναύαρχος ε.α. Π. Χηνοφώτης ΠΝ, είναι Επίτιμος Αρχηγός ΓΕΕΘΑ, πρ. Βουλευτής Επικρατείας / Υφυπουργός Εσωτερικών
0 Σχόλια