Οι επερχόμενες αλλαγές στον στρατολογικό νόμο: Τι αλλάζει στη θητεία-αναβολές-απαλλαγές Ι5-εξαγορά θητείας

Τι αλλάζει στη θητεία, στις αναβολές, στις απαλλαγές Ι5 και στην εξαγορά θητείας

Γράφει ο Αντώνιος Κεπεσίδης, Δικηγόρος Παρ' Αρείω Πάγω, Δ.Σ. Πειραιώς

Από την 1η Ιανουαρίου 2026 τίθεται σε εφαρμογή το νέο πλαίσιο για τη στρατιωτική θητεία και τον στρατολογικό νόμο. Το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας προχωρά σε ευρεία αναδιοργάνωση του συστήματος, που αγγίζει τόσο τη δομή των Ενόπλων Δυνάμεων όσο και τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των στρατεύσιμων.

Οι αλλαγές αυτές αφορούν όλους όσοι βρίσκονται σε διαδικασία στρατολογικού προγραμματισμού — είτε έχουν λάβει αναβολή, είτε εξετάζουν εξαγορά, είτε υπηρετούν ήδη. Παρακάτω παρουσιάζονται συνοπτικά οι βασικές μεταρρυθμίσεις και η νομική τους σημασία.

Ενιαία κατάταξη και νέα δομή Ενόπλων Δυνάμεων

Από το 2026 όλοι οι στρατεύσιμοι θα κατατάσσονται αρχικά στον Στρατό Ξηράς. Η υπηρεσία σε Ναυτικό ή Αεροπορία θα πραγματοποιείται μόνο για όσους διαθέτουν ειδικά προσόντα ή εμπίπτουν σε συγκεκριμένες κατηγορίες.

Η ρύθμιση αυτή αλλάζει μια πάγια πρακτική ετών, περιορίζοντας τη δυνατότητα επιλογής Σώματος και επηρεάζοντας τον τόπο και το είδος υπηρεσίας. Παράλληλα, προβλέπονται συγχωνεύσεις μονάδων και αναδιοργάνωση της ιεραρχίας, με στόχο την καλύτερη αξιοποίηση προσωπικού.

Αυστηρότερο πλαίσιο για απαλλαγές και αναβολές

Το νέο σχέδιο νόμου εισάγει αυστηρότερα κριτήρια για την απαλλαγή λόγω υγείας (Ι5) και περιορισμό στις αναβολές. Οι στρατεύσιμοι θα χρειάζεται να υποβάλλουν πληρέστερο φάκελο τεκμηρίωσης (ιατρικό ή διοικητικό), ενώ αναμένεται αυξημένος έλεγχος από τις επιτροπές απαλλαγών.

Πρακτική συμβουλή: Όσοι αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα υγείας ή ψυχολογικές δυσκολίες καλό είναι να προετοιμάζουν εγκαίρως πλήρη ιατρική τεκμηρίωση. Ο επανέλεγχος ή η επαναξιολόγηση στρατολογικής ικανότητας ενδέχεται να καταστεί πιο αυστηρός.

Εξαγορά θητείας: Νέες ηλικιακές προϋποθέσεις

Η εξαγορά στρατιωτικής θητείας αναμένεται να αλλάξει. Το όριο ηλικίας φαίνεται να μεταφέρεται από τα 33 στα 40 έτη, ενώ παράλληλα εξετάζεται επαναπροσδιορισμός του κόστους και των όρων εξαγοράς.

Η αύξηση αυτή παρέχει μεγαλύτερη ευελιξία για όσους ζουν στο εξωτερικό ή έχουν παρατεταμένες αναβολές, ωστόσο μπορεί να συνδυαστεί με αυστηρότερες προϋποθέσεις (π.χ. μόνιμη κατοικία εξωτερικού ή συγκεκριμένα έτη απουσίας).

Κίνητρα για άμεση κατάταξη μετά το λύκειο

Προβλέπεται παροχή κινήτρων για όσους καταταγούν αμέσως μετά την αποφοίτηση από το λύκειο. Τα κίνητρα αυτά μπορεί να περιλαμβάνουν:

• Μοριοδότηση σε μελλοντικούς διαγωνισμούς του Δημοσίου.
• Ενδεχόμενη οικονομική ενίσχυση ή “bonus” ολοκλήρωσης θητείας.

Σκοπός του μέτρου είναι να μειωθεί ο αριθμός αναβολών σπουδών. Ωστόσο, πρέπει να εξετάζεται κατά περίπτωση, ιδίως για νέους που σκοπεύουν να σπουδάσουν στο εξωτερικό ή να συμμετάσχουν σε εξετάσεις ΑΕΙ.

Εθελοντική στράτευση γυναικών

Από το 2026 αναμένεται να εφαρμοστεί πιλοτικό πρόγραμμα εθελοντικής κατάταξης γυναικών ηλικίας 20–26 ετών. Το μέτρο αυτό δεν επιφέρει υποχρέωση, αλλά δημιουργεί νέο καθεστώς υπηρεσίας και ασφάλισης, που χρήζει εξειδικευμένης νομικής ερμηνείας.

Νομικές συνέπειες και ενέργειες που πρέπει να γίνουν

Οι αλλαγές στον στρατολογικό νόμο θα επηρεάσουν άμεσα:

• Τον υπολογισμό ημερομηνιών κατάταξης και λήξης αναβολής.
• Την αναγνώριση στρατολογικής κατάστασης για κατοίκους εξωτερικού.
• Τη δυνατότητα επανεξέτασης απαλλαγών ή αλλαγής Ικανοτήτων (Ι).
• Τις διαδικασίες εξαγοράς και τα δικαιώματα όσων πλησιάζουν το όριο ηλικίας. Σε μεταβατικές περιόδους, όπου ισχύουν παλαιές και νέες ρυθμίσεις ταυτόχρονα, είναι συχνά κρίσιμο να υποβληθούν εγκαίρως αιτήσεις ή ενστάσεις ώστε να κατοχυρωθούν δικαιώματα.

Συχνές Ερωτήσεις (FAQ)

1. Πότε θα ισχύσουν οι νέες διατάξεις;
Από 1η Ιανουαρίου 2026, σύμφωνα με τις επίσημες ανακοινώσεις του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας.

2. Τι σημαίνει η κατάταξη μόνο στον Στρατό Ξηράς;
Οι περισσότεροι στρατεύσιμοι θα εκπαιδεύονται στον Στρατό Ξηράς και μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις θα υπηρετούν σε Αεροπορία ή Ναυτικό.

3. Πώς επηρεάζονται οι Ι5;
Η νέα νομοθεσία αναμένεται να περιορίσει τις απαλλαγές Ι5, επιβάλλοντας αυστηρότερες ιατρικές προϋποθέσεις και πιθανές επανεξετάσεις.

4. Τι αλλάζει στην εξαγορά;
Το ηλικιακό όριο μεταφέρεται στα 40 έτη, ενώ ενδέχεται να τροποποιηθεί και το ποσό ή οι όροι εξαγοράς.

5. Μπορώ να ζητήσω νομική εκτίμηση για την περίπτωσή μου;
Ναι. Η αξιολόγηση πρέπει να γίνεται εξατομικευμένα, ανάλογα με την ηλικία, το ιστορικό αναβολών, την κατάσταση υγείας και τον τόπο κατοικίας (Ελλάδα ή εξωτερικό).

Συμπέρασμα

Η μεταρρύθμιση του στρατολογικού πλαισίου αποτελεί μία από τις σημαντικότερες αλλαγές των τελευταίων δεκαετιών. Ενώ στόχος είναι η αποτελεσματικότητα και ο εξορθολογισμός, για κάθε πολίτη οι συνέπειες είναι διαφορετικές.
Η έγκαιρη νομική καθοδήγηση είναι ο ασφαλέστερος τρόπος να αποφευχθούν λάθη που μπορεί να οδηγήσουν σε ανυποταξία, απώλεια δικαιωμάτων ή οικονομικές επιβαρύνσεις.

ΠΗΓΗ: lawspot.gr